دهم ماه ربيع الآخر

روز : هجوم ارتش تزاري روسيه به شهر مشهد مقدس و به توپ بستن بارگاه مقدس رضوي در سال 1330 هـ.ق (امسال يكصدمين سال اين واقعه است).
دو ساعت به غروب شنبه دهم ربيع الآخر، از طرف بالا خيابان و پايين خيابان و بانك شاهنشاهى و گل خطمى به طرف آستان قدس توپهاى شرپنلى (روسها) بناى آتش فشانى گذاردند و از طرف مسجديان دفاع مى شد. ولى معلوم است يك عده افراد معمولى با قشون منظم و توپخانه چه مى تواند بكنند. بالجمله تا نيم ساعت از شب، با توپ شرپنلى و مسلسل به صحن داخل شدند و مسجد را تصرف و با مسلسل ميان حرم شليك كردند. عده زيادى كه در حرم و رواقها پناه برده بودند مقتول شدند.
پس از آن روسها داخل رواقها و حرم مطهر گرديدند و مردم را خارج و در گوشه صحن پس از تفتيش توقيف كردند. اسرا تا صبح در صحن محبوس بودند. بعد از آفتاب به آنها امر شد كه مقتولين حرم و رواق را بردارند و در گوشه صحن طرف مدرسه عالى فاضليه جعفرى جمع كنند. پس از اتمام، عده اى از اسرا را مرخص كردند. مقتولين را اجازه دفن ندادند. و هيچ كس را اجازه ورود به صحنين نبود.
بارى درب تمام عمارات آستانه را از قبيل كشيكخانه و تحويلخانه و كتابخانه و ساير عمارات و حجرات را با بيل و كلنگ شكستند و داخل شدند. روسها روز دوازدهم به اولياى مقتولين اجازه دفن كشتگان خود را دادند
تعداد گلوله هاى توپ بولمطر و گرناد كه به گنبد مطهر و ديگر مواضع مقدسه زده شد: گنبد مطهر آنچه تشخيص داده شد غير از گلوله هاى بولمطر؛ و گرناد هفده عدد، ايوان طلاى مسجد جامع گلوله گرناد نه عدد، ايوان مقصوره مسجد جامع گلوله گرناد يازده عدد، سردر ايوان صحن جديد گلوله گرناد سه عدد، سردر كارخانه خدام يازده عدد، گنبد مسجد جامع گلوله گرناد يازده عدد، صحن جديد و عتيق و همچنين ايوان عباسى و صحن كهنه نيز چند تير خالى شده بود كه خرابى فاحشى وارد آورد. عدد گلوله هاى توپ بولمطر كه به اطراف مسجد و صحنين خالى شده بود از تحت احصاء خارج بوده است.