پانزدهم ماه شوّال

در اين روز سال سوم هجرى، عزوه احد واقع شد و اين بعد از غزوه بدر بود بيك سال و ابو سفيان و بعضى ديگر از مشركين، زنان خود را نيز همراه آورده بودند.
و در اول كار غلبه براى مسلمانان واقع شد بسبب كشته شدن طلحة ابن ابى طلحة را كه كبش الكتيبه و علمدار لشكر كفار بود به دست امير المؤمنين،و كفار فرار كردند و مسلمان باخذ غنائم جمع شدند. پس خالد بن الوليد با جمعى ديگر كه در كمين بودند، بيرون آمدند و دور پيغمبر را با شمشير و نيزه احاطه كردند و پيشانى آن جناب را شكستند و از اصحاب آن حضرت هفتاد نفر كشته گشت و ابن قميئه فرياد برداشت كه: محمد (صلى الله عليه وآله) را كشتم! اصحاب رسول (صلى الله عليه وآله) فرار كردند و كسى باقى نماند جز امير المؤمنين (عليه السلام). رسول خدا (صلى الله عليه وآله) مدهوش گشته بود و امير المؤمنين (عليه السلام) كفار را از آن حضرت دور ميكرد و نود جراحت بر بدن على (عليه السلام) رسيده بود.
و در آن روز از مواسات آن جناب ملائكه تعجب كردند و در ميان آسمان و زمين ندا بلند شد: لا سيف الا ذوالفقار و لا فتى الا على... پس بعضى اصحاب ملحق شدند مانند: عاص بن ثابت، ابو دجانه و سهل بن حنيف.
و در آن روز اسد الله حضرت حمزة سيد الشهداء زمان خود، بدست وحشى شهيد گشت.
اين وحشى همانستكه بعد از اين واقعه از ترس حضرت رسول (صلى الله عليه وآله) به سختى زندگى ميكرد و در آخر كار خود را پوشيده بخدمت آن حضرت رسانيد و ناگاه بر سر آن جناب ايستاد و كلمه شهادت گفت و اين آيت مبارك در حق او نازل شد: و آخرون مرجون لامر الله اما يعذبهم واما يتوب عليهم.

و وحشى از حضرت رسول (صلى الله عليه وآله) پنهان ميزيست بجهت آنكه نگاه رسول (صلى الله عليه وآله) بصورت او نيفتد و شهادت حمزه را ياد نكند تا در ايام خلافت ابى بكر كه به جنگ مسيلمه كذاب رفت و هم حربه بر او برانيد و او را بكشت. مسلمانان از قتل مسيلمه نيك شاد شدند چندانكه در شهادت حمزه حزين بودند و وحشى همي گفت: بهترين خلق را من كشتم و بدترين خلق نيز بدست من تباه شد.
و بالجمله بعد از شهادت حمزه، هند مادر معاويه از بغض و عدواتى كه با حمزه داشت جگر حمزه را طلبيد و در دهان گذاشت، در دهانش بقدرت خدا سخت و از دهان بيفكند. از اين جهت او را آكلة الاكباد گفتند. پس ببالين حمزه آمد و گوش و بينى و اعضاى آن جناب را مثله كرد و ابن الزبعرى در مفاخرت قريش و فتح ايشان اشعارى بگفت كه يزيد ببعضى از آنها تمثل جست در آن هنگام كه سر مبارك امام حسين (عليه السلام) را در مجلس او آوردند.
و قتل حمزه در رسول خدا (صلى الله عليه وآله) سخت تاثير كرد و چون از جنگ گاه به مدينه تشريف آورد و در اين هنگام كه كمتر خانه اى بود كه از آن بانگ گريه و سوگوارى بلند نباشد از جهت عزاى شهيد خود، جز از خانه حمزه. لهذا رسول خدا (صلى الله عليه وآله) اشك در چشمانش گرديد و فرمود: لكن حمزة لا بواكى له. حمزه در اين روز گريه كن ندارد. انصار، چون اين شنيدند، بخانه هاى خود شدند و زنها را گفتند كه بر كشتگان خويش گريه نكنيد. اول بخانه حمزه شويد و بر او بگرئيد آنگاه بر كشتگان خود نوحه نمائيد. ايشان چنين كردند. پيغمبر را خوش آمد و دعا كرد در حق ايشان و اين قاعده در ميان زنان مدينه ماند كه در هر مصيبتى كه روى بكند اول لختى بر حمزه بگريند، آنگاه بر مصيبت خود.

بالجمله، حمزه را با خواهر زاده اش عبدالله بن جحش در يك قبر نهادند و از اين گونه هر كس با كسى مألوف بود هر دو تن و سه تن را در يك لحد مى نهادند و ايشان را با همان جامه هاى خون آلود بخاك مى سپردند.
و قصه شكافتن قبور شهداى احد و سالم يافتن اجساد شهدا، در زمان معاويه، هنگامى كه خواست چشمه آب از آنجا جارى كند، معروف است.